Pemilikan Batu Puteh kembali menjadi perhatian rakyat Malaysia selepas Tun Dr Mahathir Mohamad dikritik oleh Suruhanjaya Siasatan Diraja (RCI) kerana didakwa membuat keputusan secara unilateral atau sepihak menarik balik semakan terhadap keputusan Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) yang memberikan kedaulatan Batu Puteh kepada Singapura.
RCI melaporkan bahawa keputusan ini dibuat tanpa kelulusan Jemaah Menteri, meskipun ada pandangan dari perunding antarabangsa yang menyatakan terdapat peluang Malaysia untuk berjaya dalam semakan tersebut.
Untuk makluman, melalui persidangan ICJ, Singapura mendapatkan hak ke atas Batu Puteh bukanlah melalui keputusan sebulat suara melainkan melalui 12 undian hakim, dengan 4 yang lainnya tidak bersetuju.
RCI mendakwa bahawa Mahathir hanya memberikan taklimat kepada kabinet selepas keputusan itu dibuat dan mungkin telah menipu Jemaah Menteri untuk tidak meneruskan tuntutan ini, menyebabkan potensi kerugian kepada Malaysia.
Keterangan menunjukkan bahawa tindakan yang diambil oleh Peguam Cara Negara memaklumkan kepada Singapura bahawa Malaysia tidak berhasrat untuk meneruskan kedua-dua permohonan tersebut adalah berdasarkan kepada surat Tun Dr Mahathir Mohamed bertarikh 21 Mei 2018 dan bukan atas keputusan Jemaah Menteri yang bermesyuarat pada 23 Mei 2018 yang bermula pada jam 9.30 pagi.
Keterangan juga menunjukkan bahawa keputusan tersebut telah disampaikan kepada Singapura pada jam 9.00 pagi 23 Mei 2018 sebelum Mesyuarat Jemaah Menteri bermula pada jam 9.30 pagi hari yang sama.
Perkara ini boleh dilihat melalui salinan e-mel Peguam Kanan Persekutuan, Intan Diyana Ahamad, yang menyatakan bahawa Pesuruhjaya Tinggi Singapura telah dimaklumkan akan pandangan dan hasrat Tun Dr. Mahathir untuk tidak meneruskan kedua-dua permohonan tersebut pada 9.00 pagi 23 Mei 2018.
Tindakan Mahathir ini dicadangkan untuk disiasat di bawah Seksyen 415(b) dan Seksyen 418 Kanun Keseksaan, yang merangkumi penipuan dan kegagalan melaksanakan tanggungjawab.
Latar belakang isu Batu Puteh
Batu Puteh, atau Pedra Branca, ialah sebuah pulau kecil yang terletak berhampiran Selat Johor. Pulau ini menjadi rebutan antara Malaysia dan Singapura sejak sekian lama kerana kedudukan strategiknya serta potensi sumber ekonomi di sekitarnya.
Pulau ini terletak lebih hampir dengan tanah besar Malaysia iaitu sejauh 7.7 batu nautika (14 kilometer) dan 25.5 nm (44 kilometer) di atas laut dari Singapura.
Pada 14 Februari 1980, Singapura bertindak membantah peta sempadan maritim Malaysia yang mengiktiraf Batu Puteh sebagai sebahagian dari Malaysia, terbitan tahun sebelumnya.
Peristiwa berkenaan membawa kepada pertukaran surat-menyurat dan seterusnya kepada satu siri perbincangan antara kerajaan pada 1993-1994, namun masih gagal mencapai satu kesepakatan.
Justeru, kedua-dua negara telah bersetuju bahawa perkara itu harus diselesaikan dengan merujuk kepada Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ).
Tubir Selatan milik Malaysia yang hanya boleh dilihat jelas apabila air surut (Foto:Hizaldin)
Mengulas lanjut, selepas hampir 30 tahun sejak bantahan Singapura pada 1980, ICJ memutuskan bahawa Batu Puteh adalah milik Singapura, sementara Batuan Tengah dan Tubir Selatan kekal milik Malaysia.
Hakim Majoriti telah memutuskan pada asalnya Batu Puteh adalah milik Johor/Malaysia, namun berpindah kedaulatan apabila Johor/Malaysia gagal memberi tindak balas ke atas tindakan Singapura yang telah melaksanakan tindakan-tindakan penguasaan dan penguatkuasaan (effectivités) secara berterusan sejak tahun 1953 sehingga tahun 1980.
Antaranya ialah membuat penyiasatan mengenai kemalangan kapal di laut sekitar Batu Puteh, menaikkan bendera Singapura, merancang kerja-kerja penambakan laut, membina peralatan komunikasi, pengeluaran peta serta mengarahkan pegawai-pegawai Malaysia memohon permit terlebih dahulu jika berhasrat melawat Batu Puteh.
Meskipun begitu, menurut hakim majoriti lain, alasan berkenaan tidak boleh diterima memandangkan tempoh kepada tindakan penguasaan yang dilaksanakan oleh Singapura dari tahun 1953 hingga 1980 terlalu pendek, iaitu sekitar 27 tahun.
Sedangkan, pemilikan Johor terhadap Batu Puteh adalah selama 129 tahun, dengan mengambil kira dari tempoh siapnya pembinaan Rumah Api Horsburgh pada tahun 1851.
Oleh yang demikian, perjuangan mempertahankan Batu Puteh tidak berhenti disitu. Pada 2017, Malaysia di bawah pimpinan Datuk Seri Najib Razak telah memfailkan permohonan semakan semula berdasarkan penemuan tiga bukti atau fakta dokumen baharu.
Dokumen-dokumen ini termasuk surat-menyurat dalaman pihak berkuasa tanah jajahan Singapura pada 1958, laporan mengenai satu kejadian yang difailkan seorang pegawai tentera laut Britain pada 1958 dan satu peta berserta catatan mengenai operasi tentera laut dari tahun 1960-an yang memperakukan bahawa Batu Puteh tidak menjadi sebahagian daripada wilayah berdaulat Singapura dalam tempoh berkenaan.
Walaubagaimanapun, pada 2018, selepas kerajaan bertukar pada Pilihan Raya ke-14 (PRU-14), pentadbiran Mahathir iaitu kerajaan Pakatan Harapan (PH) mengambil keputusan untuk menarik balik Permohonan Semakan dan Permohonan Tafsiran sekali gus menyebabkan keputusan ICJ kekal muktamad dan Malaysia kehilangan Batu Puteh selama-lamanya.
Lebih menyedihkan, kedaulatan Singapura terhadap Batu Puteh tidak boleh dicabar melalui apa jua cara kerana berdasarkan Artikel 61(5) Statut ICJ yang memperuntukkan bahawa “No application for revision may be made after the lapse of ten years from the date of the judgment”.
Ini bermakna, sekiranya Malaysia tidak mengenakan sebarang rayuan sebelum 2018, keputusan ICJ pada 2008 adalah muktamad.
Justeru, apabila kerajaan bertukar sekali lagi, bekas Perdana Menteri, Datuk Seri Ismail Sabri Yaakob menubuhkan Pasukan Petugas Khas Semakan Undang-Undang Kes Kedaulatan Batu Puteh, Batuan Tengah dan Tubir Selatan untuk menyiasat adakah sebarang unsur kecuaian atau kekhilafan yang menyebabkan Malaysia terlepas peluang untuk memfailkan permohonan semakan.
Rentetan itu, kerajaan baharu di bawah Perdana Menteri ke-10, Datuk Seri Anwar Ibrahim dengan perkenan Yang di-Pertuan Agong, Sultan Ibrahim telah menubuhkan Suruhanjaya Siasatan Diraja (RCI) Untuk Mengkaji Pengendalian Perkara Berkaitan Kes Kedaulatan Batu Puteh, Batuan Tengah dan Tubir Selatan.
Hasilnya, laporan RCI yang turut dibentangkan di Parlimen pada 5 Disember lalu, menimbulkan persoalan penting mengenai proses membuat keputusan berkaitan isu sebesar kedaulatan negara.
Antara perkara mencuri perhatian ialah keputusan menarik balik semakan dan tafsiran penghakiman ICJ dibuat Mahathir dimaklumkan kepada Singapura sebelum Mesyuarat Jemaah Menteri berlangsung.
Ia mencetuskan tanda tanya besar: mengapa keputusan sepenting ini dibuat tanpa melalui proses perbincangan rasmi dalam Jemaah Menteri dan sudah tentu bercanggah dengan prinsip kolektif kabinet, yang sepatutnya menjadi teras dalam membuat keputusan dasar besar negara.
Mengulas lanjut, bekas Peguam Negara, Tan Sri Mohamed Apandi Ali juga mengesahkan beliau tidak dirujuk oleh Tun Dr Mahathir Mohamad ketika kerajaan menarik balik permohonan membatalkan keputusan Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) menganugerahkan Batu Puteh kepada Singapura, enam tahun lalu.
“Saya Peguam Negara ketika itu, tetapi semasa Dr Mahathir buat keputusan, beliau tidak pernah merujuk kepada saya sebagai Peguam Negara. Malah, masa itu saya telah dipaksa untuk bercuti selama 30 hari oleh Ketua Setiausaha Negara pada masa itu,” lapor Berita Harian sebelum ini.
Implikasi kehilangan hak Batu Puteh terhadap Malaysia.
Tentu sekali dari aspek keselamatan, kehilangan Batu Puteh kepada Singapura menimbulkan kebimbangan terhadap keselamatan maritim Malaysia.
Kedudukannya hanya 14 km dari Johor menjadikannya lokasi strategik untuk mengawasi laluan perkapalan yang sibuk di Selat Singapura.
Pemerhati keselamatan menyatakan bahawa pembangunan di Batu Puteh, termasuk rancangan penambakan oleh Singapura boleh meningkatkan keupayaan republik itu untuk mengawal perairan sekitar, termasuk aktiviti mencari dan menyelamat serta pengawasan perkapalan.
Tambakan yang dirancang di kawasan itu dijangka digunakan untuk menambah infrastruktur seperti kemudahan komunikasi, penempatan tentera, dan lain-lain, yang akan memberi Singapura kelebihan strategik di perairan berdekatan.
Sekiranya Singapura mendapat kebenaran menambak, bukan sahaja ia akan mengubah mengubah sempadan maritim malah akan menjadi ancaman keselamatan buat Malaysia.
Ini kerana, sekiranya Singapura berterusan menambak Batu Puteh, dikhuatiri lama-kelamaan ia menjadi sebuah pulau yang menepati takrifan Konvensyen Undang-undang Laut 1982 (LOSC).
Berdasarkan Artikel 121 (1) LOSC, sesebuah negara pesisir yang memiliki pulau boleh menuntut hak Zon Ekonomi Eksklusif (EEZ) dan pelantar benua sejauh 200 batu nautika (300) iaitu bersamaan jarak Kuala Lumpur ke Tanah Merah, Kelantan.
Manakala, bagi nelayan Malaysia, pengawalan kawasan sekitar Batu Puteh oleh Singapura menghadkan akses mereka ke zon tangkapan ikan di perairan berkenaan, sekali gus menjejaskan ekonomi komuniti nelayan di kawasan tersebut. -airtimes.my
#PertahananDanKeselamatan #BatuPuteh #Malaysia #Singapura #Kedaulatan
